ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΚΟΜΙΔΗΣ Ή ΠΡΟΘΕΣΕΩΣ (φωτο. π. Ι.Ν. Κουντουριάδη)

Τοιχογραφία εκ του Ιερού Βήματος του Ιερού Ενοριακού

Ναού Αγίου Νικολάου Βροντάδου.  

Σχεδόν πάντα πριν από την τέλεση της Θείας Λειτουργίας ψάλλεται ο όρθρος (ή κάποιες λίγες φορές ο εσπερινός) της ημέρας. Την ώρα του όρθρου ­που απο­τελείται κυρίως από τροπάρια και ψαλμούς τα οποία λένε οι Ιεροψάλτες,­ ο λειτουργός ιερέας ετοιμάζεται ο ίδιος, δηλαδή φοράει τα άπασα την Ιερατική του στολή, ενώ λέει κάποιους ικετήριους στοίχους απ' το ψαλτήρι, με τους οποίους παρακαλεί το Θεό να τον αξιώσει να τελέσει το φοβερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Ο λειτουργός πλένει τα χέρια του, για να δείξει ότι θα αναλάβει το ιερό έργο καθαρός και στο σώμα και στην ψυχή.

Πρόθεση Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου
Βροντάδου

Ύστερα είναι η ώρα της Προσκομιδής, δηλαδή της προετοιμασίας των τιμίων δώρων. Κι αυτή γίνεται την ώρα του όρθρου στην Πρόθεση, που βρίσκεται, στο αριστερό μέρος του Ιερού. Η Πρόθεση συμβολίζει το σπήλαιο της Γέν­νησης του Χριστού στη Βηθλεέμ και συχνά βλέπουμε στην Πρόθεση εικόνα της Γεννήσεως. 

Συμβολίζει όμως και το πάθος του Χριστού, γι' αυτό μπορεί να δούμε την εικόνα της “΄Ακρας Ταπείνωσης” του Χριστού μας . 

Στην προσκομιδή ο Ιερέας τελεί τα εξής:

Πρόσφορο ή Πρώτο 

Κόβει από το πρόσφορο το κεντρικό τετράγωνο τμήμα με τα γράμματα ΙΣ, ΧΣ,ΝΙΚΑ, τα οποία χωρίζονται σε τέσσερα μικρότερα τετράγονα. Έπιτα το χαράζει από κάτω προς τα πάνω στα τέσσερα (ώστε κατά την διαδικασία της Συστολής των Τιμίων Δώρων τα τέσσερα μηκτότερα τετράγωνα να χωριστούν σε ΙΣ, ΧΡ, ΝΙ, ΚΑ) και το τοποθετεί στη μέση του Δισκάριου. 

Αυτό το κομμάτιτου άρτου λέγεται Αμνός (Αμνός θα πει “αρνάκι” και συμβολίζει τον Χριστό που οδηγήθηκε στη θυσία, όπως το αρνάκι αδιαμαρτύρητα οδηγείται στη σφαγή). 

'Επιτα τρυπάει με την Λόγχη ανάμεσα στο ΙΣ και ΝΙ και εγχέει στο ΄Αγιο Ποτήριο κρασί (απαραίτητα τύπου νάμα) και νερό συμβολίζοντας το αίμα και ύδωρ (όπως χύθηκε απ' τον Ιησού Χριστό επί του Σταυρού, όταν τον τρύπησε ο στρατιώτης, προκειμένου να διαπιστώσει αν όντος είναι ο Ιησούς νεκρός).

Βγάζει και τοποθετεί στο Δισκάριο μερίδες προς τιμήν της Θεοτόκου ­ δεξιά του Αμνού, ­ 

και των Ιερών Ταγμάτων των Αγίων αριστερά ­ του Αμνού.

Στην συνέχεια βγάζει μερίδες για τον Οικείο Επίσκοπο, 

τους πιστούς, ζωντανούς ή κεκοιμημένους, μνημονεύοντας τα ονόματά τους και για τον εαυτό του και τις τοποθετεί στο Δισκάριο, όπως φαίνονται κάτω απ' τον Αμνό. 

Γι' αυτό τον λόγο μπορούμε να επισημένομε στον Ιερέα εκ των προτέρων τα ονόματά μας, όπως και ονόματα δικών μας ανθρώπων που είναι στη ζωή ή έφυγαν απ' αυτήν, ώστε να τα μνημονεύσει ιδιαίτερα (αν και δεν είναι απαραίτητο) όταν πάμε στην εκκλησία να λειτουργηθούμε, και να βγάλει μερίδες στο Δισκάριο. Μ' αυτόν τον τρόπο γινόμαστε όλοι ένα σώμα με τον Αμνό, δηλαδή τον Χριστό. Εννοείται πώς δεν είναι απαραίτητο να δίνουμε χρήματα μαζί με το χαρτί των ονομάτων. 

Καλύπτει τα ιερά σκεύη πρώτον με τον αστερίσκο επί του Δισκαρίου (ο οποίος συμβολίζει το άστρο της Βηθλεέμ) 

και έπιτα με τα ειδικά καλύμματα (τα οποία συμβολίζουν τα σάβανα του Ιησού) 

και τέλος τα θυμιάζει.

΄Ολες αυτές τις ενέργειες ο ερέας τις συνοδεύει με κάποιες προσευχές ή στίχους από την Αγία Γραφή που έχουν απόλυτη σχέση μ' αυτό που κάνει. Τέλος λέει μια ειδική προσευχή που ονομάζεται “Ευχή της Πρόθεσης” και θυμιάζει την Αγία Τράπεζα.

Η ΕΥΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΕΩΣ

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 

Του Κυρίου δεηθώμεν. Κύριε, ελέησον.

Ο Θεός, ο Θεός ημών, ο τον ουράνιον άρτον, 

την τροφήν του παντός κόσμου, τον Κύριον ημών 

και Θεόν Ιησούν Χριστόν, εξαποστείλας σωτήρα 

και λυτρωτήν και ευεργέτην, ευλογούντα και 

αγιάζοντα ημάς· αυτός ευλόγησον την πρόθεσιν 

ταύτην και πρόσδεξαι αυτήν εις το υπερουράνιόν 

σου θυσιαστήριον· μνημόνευσον, ως αγαθός και 

φιλάνθρωπος, των προσενεγκόντων και δι ους 

προσήγαγον και ημάς ακατακρίτους διαφύλαξον 

εν τη ιερουργία των θείων σου μυστηρίων. Ότι 

ηγίασται και δεδόξασται το πάντιμον και 

μεγαλοπρεπές όνομά σου, του Πατρός και του 

Υιού και του Αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις 

τους αιώνας των αιώνων. Αμήν

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

Του Κυρίου δεηθώμεν. Κύριε, ελέησον.

Θεέ μας, Θεέ μας, εσύ που έστειλες τον Κύριό 

μας Ιησού Χριστό, τον ουράνιο άρτο, που είναι η 

τροφή όλου του κόσμου, για να είναι ο σωτήρας και 

λυτρωτής και ευεργέτης, να μας ευλογή και να μας 

αγιάζη· εσύ ευλόγησε κι αυτήν εδώ την πρόθεση και 

δέξου την στο υπερουράνιο θυσιαστήριό σου. Έτσι 

καλός που είσαι κι αγαπάς τους ανθρώπους, 

θυμήσου εκείνους που πρόσφεραν αυτά τα δώρα κι 

εκείνους για τους οποίους τα έφεραν εδώ, κι εμάς 

τους ιερείς φύλαξέ μας από κάθε κρίμα, τώρα που 

ιερουργούμε τα θεία σου μυστήρια. Γιατί είναι 

αγιασμένο και δοξασμένο το ολοτίμητο και 

μεγαλόπρεπο όνομά σου, του Πατέρα και του Υιού 

και του Αγίου Πνεύματος, τώρα και πάντα και στους 

ατελεύτητους αιώνες. Αμήν. 

Έτσι τελειώνει η προετοιμασία του Ιερέα και των τιμίων δώρων. Στο μεταξύ οι Ιεροψάλτες τελειώνουν τον όρθρο και όλοι μαζί, Ιερέας και πιστοί, είναι έτοιμοι για τη Θεία Λειτουργία.

Τοιχογραφία εκ του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Βροντάδου
Φωτογραφίες Ιερέως π. Ιωάννου Ν. Κουντουριάδη